Στην Ελλάδα, η θρησκεία και η παράδοση έχουν πρωτεύουσα θέση στη ζωή μας, και είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Με το Πάσχα να είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτές της Χριστιανοσύνης, και με την έλευση της Μεγάλης Εβδομάδας και την κορύφωση του θείου δράματος, από άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα υποδεχόμαστε τη Λαμπρή με πολλά και διάφορα έθιμα: θρησκευτικά, λαογραφικά, παράξενα και.. χορευτικά! Ας ανακαλύψουμε μερικά από αυτά!
Πάσχα, χορός και έθιμα!
Στην Ελλάδα κάθε έθιμο περιλαμβάνει και χορό! Ιδιαίτερα μετά από μια μεγάλη περίοδο εγκράτειας όπως είναι η Σαρακοστή και ακολουθεί το Πάσχα… Το θρησκευτικό αυτό έθιμο ξεκινά με το τέλος της Αποκριάς που σημαίνει η Καθαρά Δευτέρα.Από παλιά η Καθαρά Δευτέρα πέρασε στην παράδοση σαν μέρα καθαρμού. Στο Βυζάντιο η ημέρα αυτή ονομαζόταν “Απόθεση-Απόδοση”.
Οι Χριστιανοί, παρέες παρέες βγαίνουν ακόμη στην εξοχή παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά διασκεδάζοντας και χορεύοντας. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά. Παντού όμως συνοδεύονται από κέφι, χορό και τραγούδι!
Η ανάγκη των ανθρώπων όμως…να δηλώσουν την διαφορετικότητά της καταγωγής τους, δημιούργησε παραδόσεις σε κάθε γωνιά της χώρας. Κάποιες από αυτές περιέχουν δημοτικούς χορούς και τραγούδια ακόμη και κατά την περίοδο της μεγάλης νηστείας! Για παράδειγμα, στην Θράκη, την Κυριακή των Βαΐων τα κορίτσια φτιάχνουν στεφάνια από τα βάγια που τους δίνει ο παππάς στην εκκλησία και τα ρίχνουν στο ρέμα. Η κάτοχος του στεφανιού που θα έφτανε πρώτο στη ρεματιά, φιλοξενεί τις υπόλοιπες στο σπίτι της, όπου διασκεδάζουν χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακά τοπικά κομμάτια…
ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ
Στις Μέτρες της Θράκης, τα παιδιά φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας κλαδιά για να τον κάψουν την επομένη στον Επιτάφιο. Τη Μεγάλη Παρασκευή η πομπή του Επιταφίου σταματά σε ένα παρεκκλήσι, στο προαύλιο του οποίου καίει ήδη φωτιά. Μόλις ο παπάς διαβάσει το σχετικό Ευαγγέλιο, καίνε το ομοίωμα.
ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Στο Λιτόχωρο, οι ανύπαντρες κοπέλες φτιάχνουν καθόλη τη Σαρακοστή υφασμάτινα λουλούδια, με τα οποία στολίζουν τον επιτάφιο Μ. Πέμπτη, ενώ τη Μ. Παρασκευή οι Επιτάφιοι συναντιούνται στην αγορά συνοδεία χορωδιών.
Από τα πιο εντυπωσιακά Πασχαλινά έθιμα συναντάται στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. Την Τρίτη του Πάσχα, οι κάτοικοι μαζεύονται στην τοποθεσία “του μαύρου νιου τ’αλώνι”, ψηλά στους λόφους, όπου τελείται επιμνημόσυνη δέηση και μετά οι γηραιότεροι κάτοικοι πιάνονται και ξεκινούν το χορό. Οι υπόλοιποι κάτοικοι τους συνοδεύουν σταδιακά, με την αλυσίδα των χορευτών να φτάνει ακόμα και τα 400 μέτρα! Κατά τη διάρκεια του γλεντιού σερβίρονται καφές, τσουρέκι και αυγά.
Οι κάτοικοι τραγουδούν και χορεύουν Πασχαλινά τραγούδια και το γλέντι τελειώνει με τον περίφημο “Καγκελευτό” χορό, που αναπαριστά τη σφαγή 400 κατοίκων της Ιερισσού από τους Τούρκους το 1821. Οι χορευτές περνούν κάτω από δάφνινη αψίδα όπου στέκουν δυο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά. Στα μισά του τραγουδιού, οι χορευτές κάνουν το χορό αντικρυστό και περνούν ο ένας απέναντι στον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό. Μετά το τέλος του γλεντιού, οι κάτοικοι επιστρέφουν στο χωριό όπου το απόγευμα θα επαναλάβουν το χορό στην κεντρική πλατεία.
Στην κοινότητα Λιμεναρίων Θάσου επίσης Τρίτη του Πάσχα τηρείται το έθιμο “Για βρεξ’ Απρίλη μ’”, όπου συγκροτήματα παραδοσιακών χορών από όλη την Ελλάδα χορεύουν παραδοσιακούς χορούς.
Για πολλούς η διασκέδαση και ο χορός ξεκινά αμέσως μετά την Ανάσταση! Το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα γίνεται η Δεύτερη Ανάσταση, η Αγάπη… Όλοι οι πιστοί ανταλλάσσουν “το φίλημα της αγάπης”, ενώ ο παππάς τους μοιράζει από ένα κόκκινο αβγό! Αμέσως μετά την Αγάπη, στον περίβολο του ναού, στα περισσότερα χωριά της Ελλάδας, στήνεται ο χορός με πρώτο τον παππά και μετά τους πιστούς κατά σειρά ηλικίας… (παράδοση στην Μακεδονία και τον Πόντο για κάθε εορτή…)
ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Το Πάσχα γιορτάζεται παραδοσιακά με ξεχωριστά έθιμα και στη Θεσσαλία! Στη Λάρισα το Πάσχα και η άνοιξη συμβολίζουν την αναγέννηση της ζωής και της φύσης. Ξεχωρίζουν τα έθιμα που τονίζουν το συμβολισμό αυτό, όπως οι “Λαζαρίνες” της Ελασσόνας και τα “Πασχαλόγιορτα” Μεγαλοβρύσου Αγιάς.
Οι Λαζαρίνες, ένα χορευτικό έθιμο, σχετίζονται και με τον ερχομό της Άνοιξης αλλά και με την Ανάσταση του Λαζάρου, όπου οι γυναίκες μάζευαν λουλούδια και στόλιζαν με αυτά καλαθάκια και ντυμένες με παραδοσιακές στολές χορεύουν έναν κυκλικό τοπικό χορό. νεαρά κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές πραγματοποιούν ομαδικά ιερές πομπές στα χωριά, ξεκινώντας από την εκκλησία, για να πάρουν την ευλογία.
Έπειτα γυρνούν όλο το χωριό καταλήγοντας ξανά στην εκκλησία όπου χορεύουν τραγουδώντας τελετουργικά το εθιμικό τους τραγούδι “Σταύρι, Σταύρι βότανε” την Κυριακή της Σταυροπροσκηνύσεως. Ακόμη και στις κεντρικές, αλλά και τις βόρειες περιοχές της Ελλάδας, το έθιμο του Λαζάρου πραγματοποιείται από έφηβες κοπέλες που ακόμη κι αν τραγουδούν κάποιο μοιρολόι, συνοδεύεται από κάποιον αντίστοιχα πένθιμο χορό της περιοχής…
Τα Πασχαλόγιορτα είναι έθιμο που περιλαμβάνει παραδοσιακούς χορούς και χορωδιακά τραγούδια που χορεύονται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα. Κάποτε τελούνταν όλη την εβδομάδα του Πάσχα, με την Τρίτη να γίνεται η πιο μεγαλοπρεπής γιορτή. Υπό τους ήχους δημοτικών τραγουδιών, άντρες και γυναίκες χορεύουν παραδοσιακούς χορούς, πασχαλινά εδέσματα προσφέρονται στους επισκέπτες και ακολουθεί εορταστικό λαϊκό γλέντι με μουσική, τραγούδι και χορό.
ΠΑΣΧΑ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ
Στο Λεωνίδειο, πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, συναντάται ένα από τα πιο εντυπωσιακά Πασχαλινά έθιμα, όταν το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός γεμίζει φαναράκια. Το θέαμα είναι μοναδικό ειδικά όταν ο καιρός είναι καλός και βλέπεις τα αερόστατα να ανεβαίνουν ψηλά και για ώρα να ταξιδεύουν ως τα νησιά του Αργοσαρωνικού.
Στο Λεωνίδιο ιδιαίτερη είναι και η ακολουθία της δεύτερης Ανάστασης, που τελείται το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, στην πλατεία 25ης Μαρτίου με το Ευαγγέλιο να διαβάζεται στην τσακώνικη διάλεκτο, ενώ μετά χορεύουν τον μοναδικό τσακώνικο χορό, που έχει ενταχθεί στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Έξω από την εκκλησία γίνεται κι εδώ το κάψιμο του Ιούδα και την Κυριακή του Πάσχα στην πλατεία γίνεται μεγάλο γλέντι με φαγητό και χορό!
Στην Καλαμάτα γίνεται ο σαϊτοπόλεμος, ο λεγόμενος “χορός της φωτιάς” σε ανάμνηση των αγώνων του 1821.
Στη Μονεμβασιά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς την περιφορά του Επιταφίου στα πλακόστρωτα στενά της πολιτείας, και φυσικά το κάψιμο του Ιούδα που συνοδεύεται από βεγγαλικά!
Στην Τρίπολη, μετά την Ανάσταση ξεκινούν σιγά να ανάβουν τις φωτιές (ή στήλες) δίνοντας ένα εντυπωσιακό θέαμα. Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα αρχίζει μεγάλο γλέντι με τη συμμετοχή χορευτικών συγκροτημάτων, ντόπιοι και ξένοι συμμετέχουν στο έθιμο της κλεφτουριάς, προσφέρονται μεζέδες, κρασί, κουλούρια και κόκκινα αυγά.
ΠΑΣΧΑ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ
Στα Ιόνια Νησιά συναντώνται πολλά ιδιαίτερα έθιμα της Λαμπρής.
Στην Κέρκυρα η περιφορά του Επιβλητικού Επιταφίου γίνεται στις 4 το απόγευμα, και στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα μαζί με το Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου, η πιο παλιά και πιο κατανυκτική Λιτανεία. Το πρωί του Μ. Σαββάτου ο κόσμος περιμένει την πρώτη Ανάσταση.
Μετά την ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία (μπότιδες) στους δρόμους, έθιμο με ρίζες στο χωρίο του Ευαγγελίου “Συ δε Κύριε Ανάστησόν με ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως”. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην Άνω Πλατεία με όλα τα παράθυρα των γύρω εξαόροφων σπιτιών ανοιχτά με κεράκια αναμμένα και πλήθος κόσμου να παρακολουθεί την Ανάσταση στη μεγαλύτερη πλατεία της Ελλαδας.
Άλλο ένα διάσημο κορφιάτικο έθιμο είναι το Μάστελο (βαρέλι).
Στη Λευκάδα το βράδυ της Μ. Παρασκευής γίνεται στον κεντρικό δρόμο της πόλης, με κατάληξη την ενετικού στυλ κεντρική πλατεία, η περιφορά των επιταφίων των ενοριών, συνοδεία Φιλαρμονικής. Το Μ. Σάββατο το πρωί, η Φιλαρμονική παίζει στους δρόμους της πόλης χαρούμενους σκοπούς, ενώ οι νοικοκυρές πετούν και σπάζουν έξω από τα σπίτια τους διάφορα πήλινα αγγεία (το κομμάτι).
Στη Ζάκυνθο τα αντέτια (έθιμα) συνθέτουν στην κατανυκτική ατμόσφαιρα. Το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής οι πιστοί συμμετέχουν στην περιφορά του Εσταυρωμένου, ενώ η Ανάσταση γίνεται με την ανατολή του ηλίου! Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια, ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους. Οι ψαλμοί εδώ συνοδεύονται από την παραδοσιακή Ζακυνθινή μουσική, ενώ στο Χριστός Ανέστη συμμετέχει και η φιλαρμονική!
Στην Κεφαλλονιά από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα είναι κατά την πρώτη Ανάσταση, όπου οι πιστοί προκαλούν τεράστια φασαρία για να φανερώσει πως η Ανάσταση του Χριστού “συνετάραξε της γης τα θεμέλια & του Άδου τα δώματα”.
ΠΑΣΧΑ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Η περίοδος του Πάσχα έχει μια ξεχωριστή γοητεία στα κυκλαδονήσια. Τη Μ. Πέμπτη σε όλα τα νησιά υπάρχουν έθιμα ζυμώματος κουλουριών και βαφής κόκκινων αυγών ενώ τη Μ. Παρασκευή γίνεται η περιφορά του επιταφίου στα φρεσκοασβεστωμένα σοκάκια, με γλέντια και χορούς όλη την εβδομάδα που ακολουθεί.
Στην Κύθνο, το πιο επιβλητικό έθιμο του νησιού είναι αυτό της «Κούνιας». Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια όπου παίζουν αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο! Το βράδυ του Μ.Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του «συχώριου», όπου διαβάζονται ψητά, ψωμί και κρασί και κερνώνται για τη συγχώρεση των νεκρών.
Στη Σύρο το Πάσχα είναι ιδιαίτερο, αφού η Ορθόδοξη και η Καθολική κοινότητα ενώνονται και γιορτάζουν το Πάσχα με κατάνυξη και αμοιβαίο σεβασμό. Τη Μεγάλη Παρασκευή ολο το νησί βγαίνει από τα σπίτια και ακολουθούν τους Επιταφίους που ξεκινούν από κάθε μικρή ή μεγάλη εκκλησία, Ορθόδοξη ή Καθολική. Το βράδυ μετά την Ανάσταση, στο λόφο του Ναού της Αναστάσεως γίνεται ένα μοναδικό γλέντι με πυροτεχνήματα και βαρελότα.
Στην Πάρο είναι πολύ ιδιαίτερη η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, που περνά από το βουνό κάνοντας 15 στασεις, όπου παιδιά κάνουν ζωντανές αναπαραστάσεις σκηνών των Παθών. Τα μεσάνυχτα του Μ. Σαββάτου φώτα και πυροτεχνήματα σηματοδοτούν την αναπαράσταση της Ανάστασης.
Στην Αμοργό αναβιώνουν πολλές παλιές παραδόσεις, όπως οι σταυροί από βάγια που μοιράζονται το Σάββατο του Λαζάρου, και η περιφορά της εικόνας του Βαϊοφόρου.
Στην Τήνο, οι ενορίες διαγωνίζονται στο στολισμό του Επιταφίου. Οι πιστοί επισκέπτονται 3 επιταφίους και περνούν από κάτω 3 φορές για το καλό και προσπαθούν να ανάψουν όσο πιο πολλά καντήλια μπορούν για γούρι.
Στην Ίο συναντώνται οι περιφορές των Επιταφίων της Άνω και της Κάτω Χώρας, χορωδίες ψέλνουν εγκωμια και οι νέοι παίζουν παιχνίδια. Συναντάται και εδώ το έθιμο της Κούνιας και του συγχώριου.
ΠΑΣΧΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Στη Κρήτη τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πολλά και πέρα από τα γνωστά που ισχύουν σε όλη την Ελλάδα (κόκκινα αυγά, ετοιμασίες, στολισμοί) συναντώνται και πολλά ακόμα. Απαγορεύεται όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα ο χορός, η μουσική, το σφύριγμα, η χαρτοπαιξία.
Οι άντρες στα Χανιά κόβουν ξύλα όλη την εβδομάδα και κάνουν ετοιμασίες για την καύση του Ιούδα που θα γίνει το βράδυ της Ανάστασης. Με ένα κόκκινο πανί, που συμβολίζει το αίμα του Χριστού, απλωμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, ξεκινούν στην επαρχία τη Μεγάλη Πέμπτη οι προετοιμασίες για τη βραδιά της Ανάστασης, ενώ την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές σε όλη τη χώρα βάφουν τα κόκκινα αυγά.
Στις Γκαγκάλες Ηρακλείου τα παιδιά μαζεύουν κλαδιά στο προαύλιο της εκκλησίας για να κάψουν το σκιάχτρο ενώ η καμπάνα χτυπάει για το καλό. Στον Ι.Ν. Αγίου Νεκταρίου Σούδας το ομοίωμα του Ιούδα φεύγει στον αέρα με σχοινιά και «προσγειώνεται», βάζοντας φωτιά στον λόφο από ξύλα που έχουν μαζέψει τα παιδιά, στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας.
Στην Κρήτη, πριν την Ανάσταση, όλα τα παιδιά μαζεύουν ξύλα κι ό,τι μπορεί να καεί και τα αφήνουν στα προαύλια των εκκλησιών. Την παραμονή της Ανάστασης σχηματίζουν ένα βουνό από ξύλα και στην κορυφή τους τοποθετούν ένα σκιάχτρο που απεικονίζει τον Ιούδα. Μόλις ακουστεί το “Χριστός Ανέστη” βάζουν φωτιά και τον καίνε… Σε κάθε δήμο και περιοχή της χώρας ο ουρανός γεμίζει πυροτεχνήματα και οι καμπάνες χτυπούν συνεχώς… Όλοι μαζεύονται από το βράδυ του Μ. Σαββάτου για το παραδοσιακό τραπέζι της “μαγειρίτσας” και στο ξημέρωμα του Πάσχα το σούβλισμα του οβελία συνοδεύεται από χορούς που αναβιώνοντας και περνούν από γενιά σε γενιά…
ΠΑΣΧΑ ΣΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Στο νησί της Αποκάλυψης, την Πάτμο, επίκεντρο των τελετών και ακολουθιών αποτελεί ο «Νιπτήρας», που στολίζεται με βάγιες και ποικιλία ανοιξιάτικων λουλουδιών. Το Μ. Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε εξάμετρο, και την Κυριακή του Πάσχα στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η δεύτερη Ανάσταση, κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Στην Κω, ενώ οι μεγάλοι ασχολούνται με τις πασχαλινές δουλειές και τον εκκλησιασμό, τα παιδιά προετοιμάζονται για την Ανάσταση. Παίρνουν μεγάλα παλιά κλειδιά, δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι, βάζουν ένα καρφί στην τρύπα του κλειδιού και το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει.
Το πρωί του Μ. Σαββάτου η εκκλησία στρώνεται με μικρά μοβ μυρωμένα λουλούδια του βουνού που λέγονται λαμπρές. Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις λαμπρόπιττες και το γεμιστό αρνί.
Στη Χίο, ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα παλιό Βρονταδούσικο έθιμο που έχει τις ρίζες του στην τουρκική κατοχή. Αρχικά, οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια. Με το πέρασμα του χρόνου εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες και βεγγαλικά.
Στη Ρόδο το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Απαγορεύονται οι αγροτικές ασχολίες καθώς πιστεύεται ότι ό,τι πιάνουν εκείνη τη μέρα θα μαραθεί. Συλλέγονται μόνο κλαδιά για τους ξυλόφουρνους για το ψήσιμο στριφτών κουλουριών (τα “Λαζαράκια”, που μοιάζουν τυλιγμένα με σάβανο).
ΠΆΣΧΑ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ
Στο Θεσπρωτικό της Πρέβεζας, εκτός από τις προετοιμασίες, οι πιστοί πήγαιναν στην εκκλησία για τις “αλυγτιές” ή αγρυπνίες, ενώ τα μικρά αγόρια έφτιαχναν βαρελότα για να πετάξουν τη Μ. Παρασκευή και τις ημέρες του Πάσχα στο Χοροστάσι, την ώρα του χορού. Η νηστεία αυστηρότατη, απαγορευόταν το λάδι και τα χαρτοπαίγνια. Στο «Σαϊτάν Παζάρ» ή Διαβολοπάζαρο, στο γραφικό λιθόστρωτο στην Πρέβεζα, αναβιώνει το έθιμο της πρώτης Ανάστασης. Μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαράλαμπου σημάνει την πρώτη Ανάσταση, οι ήχοι των κροτίδων ξεσηκώνουν την πόλη, ενώ πήλινα κανάτια σπάζουν στο πλακόστρωτο του Σαϊτάν.
Επίσης οι περισσότερες οικογένειες δεν συνήθιζαν να τρώνε κόκκινα αβγά την πρώτη ημέρα του Πάσχα, γιατί υπήρχε η πρόληψη ότι θα αρρώσταιναν τα ζωντανά τους.
Το μεσημεριανό πασχαλιάτικο τραπέζι γινόταν σε κάθε σπίτι με επισημότητα, ο πατέρας έκοβε το Λαμπρόψωμο κι η μάνα σερβίριζε το φαγητό, συνοδευόμενο από κόκκινο κρασί και το μεσημέρι χτυπούσε αναστάσιμα η καμπάνα καλώντας το χωριό στην απογευματινή ακολουθία που συνδυαζόταν από το “Χορό της Λαμπρής” στο Μεσοχώρι. Στηνόταν σε λίγο ο πρώτος χορός στα 2 χοροστάσια, από άντρες, γυναίκες και παιδιά. Συνήθως σ’ αυτό τον πρώτο χορό λάβαιναν μέρος νέοι και μέσης ηλικίας χορευτές και δεν είχε μεγάλη επισημότητα, όπως ο χορός που θα ακολουθούσε μετά την απόλυση της εκκλησίας.
Το αξιοσημείωτο του χορού της Λαμπρής ήταν ότι ο χορός δεν γινόταν με ‘βιολιά’ (όργανα), αλλά με τραγούδια που τραγουδούσαν όλοι μαζί χορευτές χορεύοντας. Κι ακόμα, ότι τα τραγούδια αυτά ήταν μοναδικά για το χορό της Λαμπρής (Λαμπριάτικα) που δεν τραγουδιόνταν ούτε χόρευαν άλλη φορά μέσα στο χρόνο. Η χορογραφία εύκολη, ώστε να ακολουθούν όλοι. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα έθιμα του τόπου!